عنوان پروژه: رادیوگرافی، مهندسی برق

رشته: مهندسی برق،پروژه تحقيقاتي دوره كارشناسي

فرمت فایل: WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات: 73

فهرست مطالب
پيشگفتار
كاربردهاي راديوگرافي
برخي از محدوديت راديوگرافي
اصول راديوگرافي
منابع تشعشع
توليد اشعه ‏X
بيناب اشعة ‏x
چشمه هاي تشعشع گاما
ميراشدن تشعشع
هم ارزي راديوگرافي
تشكيل سايه ، بزرگ شدن و اعوجاج
فيلم و كاغذ راديوگرافي
راديوگرافي خشك
فلورسكپي
پارامترهاي پرتودهي
صفحات راديوگرافي
علامات تشخيص هويت و نشانگرهاي كيفيت تصوير
بازرسي قطعات ساده
بازرسي قطعات پيچيده
مشاهده و تفسير راديوگرافها
پرتوهاي ‏Xو قادرند نسوج بدن و خون را
خطرات پرتوگيري
حفاظت در برابر تشعشع
اندازه گيري تشعشع دريافت شده توسط پرسنل راديوگرافي

راديوگرافي

پيشگفتار
پرتوهاي الكترومغناطيس با طول موجهاي بسيار ‏كوتاه ،‌يعني پرتوهاي ‏X‏ و ‏ ‏ ، بدرون محيطهاي مادي ‏جامد نفوذ كرده ولي تا حدي بوسيلة آنها جذب مي ‏شوند. ميزان جذب به چگالي و ضخامت ماده اي كه موج ‏از آن مي گذرد و همچنين ويژگيهاي خود ‏پرتوالكترومغناطيس بستگي دارد. تشعشعي را كه از ‏ماده عبور مي كند مي توان روي فيلم و يا كاغذ حساس ‏آشكارسازي و ثبت نموده ، بر روي يك صفحه داراي ‏خاصيت فلورسانس و يا به كمك تجهيزات الكترونيكي ‏مشاهده نمود.‏
به بيان دقيق ، راديوگرافي به فرآيندي اطلاق مي ‏شود كه در آن تصوير بر روي يك فيلم ايجاد شود. ‏هنگامي كه تصويري دائمي بر روي يك كاغذ حساس به ‏تابش ثبت گردد،‌فرآيند به راديوگرافي كاغذي موسوم ‏مي باشد. سيستمي كه در آن تصويري نامريي بر يك ‏صفحة باردار الكترواستاتيكي ايجاد شده و از اين ‏تصوير براي ايجاد تصوير دائمي بر روي كاغذ استفاده ‏مي شود، به راديوگرافي خشك شهرت داشته و فرآيندي ‏كه بر يك صفحه داراي خاصيت فلورسانس تصوير گذار ‏تشكيل مي دهد، فلورسكپي ناميده مي شود. بالاخره ‏هنگامي كه شدت تشعشعي كه از ماده گذشته بوسيله ‏تجهيزات الكترونيكي نمايان و مشاده گردد، با ‏فرآيند پرتوسنجي سرو كار خواهيم داشت.‏
از حد مجاز مي تواند نسوج بدن را معيوب نمايد.‏
كاربردهاي راديوگرافي ‏
ويژگيهايي از قطعات و سازه ها را كه منشأ تغيير ‏كافي ضخامت يا چگالي باشند، مي توان به كمك ‏راديوگرافي آشكارسازي و تعيين نمود. هر چه اين ‏تغييرات بيشتر باشد آشكارسازي آ“ها ساده تر خواهد ‏بود ،‌تخلخل و ديگر حفره ها و همچنين ناخالصيها – ‏به شرط آنكه چگاليشان متفاوت با مادة اصلي باشد . ‏از جمله اصلي ترين عيوب قابل تشخيص با راديوگرافي ‏به شمار مي روند. عموماً بهترين نتايج بازرسي ‏هنگامي حاصل خواهد شد كه ضخامت عيب موجود در قطعه ‏، در امتداد پرتوها ، قابل ملاحظه باشد. عيوب مسطح ‏از قبيل تركها ،‌به سادگي قابل تشخيص نبوده و امكان ‏آشكارسازي آنها بستگي به امتدادشان نسبت به امتداد ‏تابش پرتوها خواهد داشت. هر چند كه حساسيت قابل ‏حصول در راديوگرافي به عوامل گوناگوني بستگي پيدا ‏مي كند ؛ ولي در حالت كلي اگر ويژگي مورد نظر ‏تفاوت ميزان جذب 2درصد يا بيشتر ،‌نسبت به محيط ‏مجاور ،‌را به همراه داشته قابل تشخيص خواهد بود.‏
برخي از محدوديت راديوگرافي ‏
هر چند بازرسي غير مخرب به روش راديوگرافي ‏تكنيكي بسيار مفيد براي آزمون مواد به حساب مي آيد ‏،‌ولي داراي محدوديتها و معايبي نيز هست.هزينه هاي ‏مرتبط با راديوگرافي در مقايسه با ديگر روشهاي غير ‏مخرب بالا مي باشد ؛ ميزان سرمايه گذاي ثابت براي ‏خريد تجهيزات اشعه ‏X‏ زياد بوده و بعلاوه ، فضاي ‏قابل ملاحظه اي براي آزمايشگاه كه تاريكخانه نيز ‏بخشي از آنست مورد نياز است . هزينه سرمايه گذاري ‏براي منابع اشعة ‏X‏ قابل جابجايي كه براي بازرسي ‏هاي «درجا» مورد استفاده قرار مي گيرند بسيار كمتر ‏؛ ولي به تاريكخانه و فضاي تفسير فيلم نياز خواهد ‏بود.‏
اصول راديوگرافي ‏
در آزمون راديوگرافي ، جسم مورد آزمايش در مسير ‏پرتوهاي صادره از چشمة اشعة ‏X‏ يا ‏ ‏ قرار گرفته و ‏محيط ثبت كننده (معمولاً فيلم ) نزديك به جسم ولي در ‏سمت مقابل چشمة تابش كننده قرار مي گيرد.‏
قطعه تعيين گردد.‏
منابع تشعشع ‏
بخشي از بيناب امواج الكترومغناطيس پرتوهاي با ‏بسامد بسيار بالا (طول موج كوتاه ) كه متناظر با ‏تابش هاي ‏X‏ و ‏ ‏ مي باشد ، تنها بخشي از بيناب است ‏كه مي تواند از اجسام جامد جامد و مات عبور نمايد. ‏امواج الكترومغناطيس را مي توان به صورت يكسري ‏كوانتايا فوتون تصور نمود كه انرژي آنها بسته به ‏بسامد موج تغيير مي كند ، رابطه بين بسامد و انرژي ‏فوتون طبق معادلة كوانتمي پلانك به صورت زير مي ‏باشد:‏
بيناب اشعة ‏X
پرتوهاي حاصل از يك مولد اشعة ‏X‏ داراي يك طول ‏موج مشخص نبوده و محدوده اي از طول موجها را شامل ‏مي شوند، دو فرآيند در توليد پرتوهاي ايكس دخالت ‏دارد. ‏
چشمه هاي تشعشع گاما
پرتوهاي گاما حاصل واپاشي هستة‌اتمهاي مواد ‏راديوآكتيو بوده و به عكس بيناب پيوستة (گستردة ) ‏حاصل از لامپ هاي اشعة ‏X‏ ، تابش كننده هاي ‏ ‏ يك يا ‏چند طول موج كه هر يك از فوتونهاي مشخص و با انرژي ‏معين تشكيل شده ، توليد مي كنند . راديوم كه يك ‏عنصر راديواكتيو طبيعي است، مدتها به عنوان تابش ‏كننده ‏ ‏ در راديوگرافي مورد استفاده قرار مي گرفت ‏؛ ولي امروزه بيشتر از راديوايزوتوپهاي حاصل از ‏رآكتورهاي هسته اي استفاده مي شود. ‏